Μητρότητα: Τα ίχνη της στο σώμα

Αληθεύει ότι ο θηλασμός είναι ωφέλιμος για την υγεία του στήθους, καθώς και ότι η δημιουργία οικογένειας συνδέεται με μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής; Θα μικρύνει και θα χαλαρώσει το στήθος; Θα παρουσιαστεί ακράτεια; Η εγκυμοσύνη αυξάνει τον κίνδυνο της οστεοπόρωσης ή κάνει καλό στο σκελετό μας; Επηρεάζεται η σεξουαλική ζωή μετά τη γέννα; Οι ειδικοί εξηγούν ότι η μητρότητα επηρεάζει την ψυχή, το σώμα και την υγεία μας άλλοτε με ευεργετικό τρόπο, θωρακίζοντας την υγεία μας για το υπόλοιπο της ζωής μας, και άλλοτε λιγότερο θετικά. Ας δούμε, λοιπόν, πώς ακριβώς επηρεάζει το γυναικείο οργανισμό... 

Τα οφέλη      Για το στήθος Η μητρότητα έχει συσχετιστεί με τη μείωση του κινδύνου εκδήλωσης καρκίνου του μαστού. Μάλιστα, όσο πιο νέα αποκτά μια γυναίκα παιδιά τόσο το καλύτερο για την υγεία του στήθους της. Εκτιμάται ότι η γέννηση του πρώτου παιδιού στην ηλικία των 20 ετών μειώνει κατά 30% τον εν λόγω κίνδυνο σε σύγκριση με τη δημιουργία οικογένειας π.χ. μετά από μία δεκαετία. Επιπλέον, όσο πιο πολλά παιδιά έχει μια γυναίκα τόσο μεγαλύτερη είναι η προστασία για το στήθος της. Όπως εξηγούν οι ειδικοί, αυτό συμβαίνει επειδή εκτίθεται συχνότερα στα ευεργετικά για το στήθος οιστρογόνα που εκκρίνονται κατά το τρίτο τρίμηνο της κύησης. Τα συγκεκριμένα οιστρογόνα διαφέρουν από τα «συνήθη» που εκκρίνονται στο γυναικείο οργανισμό και έχουν αποδεδειγμένα προστατευτική δράση για το μαστό. Εκτιμάται ότι για τις γυναίκες με πολλές κυήσεις υποδιπλασιάζεται ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του μαστού σε σύγκριση με εκείνες που δεν έχουν παιδιά ή έχουν μόνο ένα. Επίσης και ο θηλασμός δρα προστατευτικά για το γυναικείο στήθος. Θεωρείται ότι οι γυναίκες που θηλάζουν έχουν 30% λιγότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν καρκίνο του μαστού. Οι ειδικοί εξηγούν ότι όσο πιο πολύ θηλάζει η γυναίκα (π.χ. 6 μήνες) τόσο μεγαλύτερα είναι τα οφέλη για την προστασία του στήθους της. Για το αναπαραγωγικό σύστημα Η κύηση έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου των ωοθηκών, καθώς και καρκίνου του ενδομητρίου. Επίσης, φαίνεται ότι δρα θεραπευτικά σε προϋπάρχοντα γυναικολογικά προβλήματα, όπως η ενδομητρίωση. Η τελευταία, βέβαια, μειώνει την πιθανότητα της σύλληψης, αλλά όπως εξηγούν οι γυναικολόγοι, εάν η γυναίκα τελικά μείνει έγκυος, τότε η κύηση «καταστέλλει» την ενδομητρίωση. Για τα οστά Παρά την παλαιότερη και διαδεδομένη άποψη ότι το έμβρυο αποστερεί το ασβέστιο από τα οστά της μητέρας του προκειμένου να αναπτυχθεί, η αλήθεια είναι ότι η εγκυμοσύνη δεν φαίνεται να επηρεάζει αρνητικά το σκελετό της γυναίκας. Μάλιστα, υπάρχουν έρευνες που αναφέρουν ότι η εγκυμοσύνη έχει θετική δράση όσον αφορά την οστική πυκνότητα της γυναίκας, καθώς και ότι προφυλάσσει από τον κίνδυνο κατάγματος στο ισχίο (από τα πιο χαρακτηριστικά οστεοπορωτικά κατάγματα) έως και κατά 44%. Εικάζεται ότι οι ορμόνες που εκκρίνονται κατά τη διάρκεια της κύησης, αλλά και για περίπου 1 χρόνο μετά τον τοκετό, προφυλάσσουν τα οστά της γυναίκας από τις απώλειες ασβεστίου. Για τον τρόπο ζωής Η δημιουργία οικογένειας φαίνεται ότι συσχετίζεται με την απόκτηση καλύτερων συνηθειών από τη μεριά της νέας μητέρας. Είναι πιθανό να σταματήσει το κάπνισμα (σε περίπτωση που ήταν καπνίστρια πριν την εγκυμοσύνη), καθώς και να περιορίσει την κατανάλωση αλκοόλ. Επίσης, για τις γυναίκες που είναι σε καλή φυσική κατάσταση και συνεχίζουν να αθλούνται -τηρώντας τις προφυλάξεις που τους συστήνει ο γυναικολόγος τους- κατά τη διάρκεια της κύησης, είναι πολύ πιθανό η περίοδος μετά τον τοκετό να τις βρει σε εξίσου καλή φυσική κατάσταση, ίσως και σε καλύτερη σε σχέση με πριν την εγκυμοσύνη. Για την εξυπνάδα και την αυτοπεποίθηση Καθώς φαίνεται, η φύση έχει προνοήσει έτσι ώστε η νέα μητέρα να είναι σε θέση να ανταποκριθεί με επιτυχία στο απαιτητικό και σύνθετο έργο της ανατροφής των παιδιών που φέρνει στον κόσμο. Έτσι, οι γυναίκες, που ούτως ή άλλως φαίνεται ότι έχουν την τάση να μαθαίνουν καλύτερα και ευκολότερα από τους άνδρες, έχουν αυτή την ικανότητα ακόμα οξύτερη όταν τα επίπεδα των οιστρογόνων τους είναι υψηλά (π.χ. στην ωορρηξία ή στη διάρκεια της εγκυμοσύνης). Επιπροσθέτως, σύμφωνα με κινεζική έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Canadian Medical Association Journal», η μητρότητα ενισχύει την αυτοπεποίθηση της γυναίκας και προστατεύει σημαντικά από την εκδήλωση τάσεων αυτοκτονίας. Μάλιστα, εκτιμάται ότι όσο περισσότερα παιδιά έχει μια γυναίκα τόσο μεγαλύτερη είναι η «προστατευτική δράση» της μητρότητας. Για τη μακροζωία Οι γυναίκες που έχουν παιδιά φαίνεται ότι ζουν περισσότερα χρόνια από τις άτεκνες. Μάλιστα, ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ συμπέραναν ότι οι γυναίκες που απέκτησαν παιδί μετά τα 40 είχαν μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής σε σύγκριση με τις υπόλοιπες. Εκτιμάται ότι η εγκυμοσύνη σε προχωρημένη ηλικία αποτελεί απόδειξη της βιολογικής «νεότητας» του αναπαραγωγικού συστήματος της γυναίκας. Σε παρόμοια συμπεράσματα οδηγήθηκαν και οι επιδημιολόγοι από το Πανεπιστήμιο της Γιούτα, που παρατήρησαν ότι οι γυναίκες που γεννούσαν μετά τα 45 τον βενιαμίν της οικογενείας, ζούσαν περισσότερο από εκείνες που έκαναν το τελευταίο παιδί σε νεαρότερη ηλικία. Η άλλη όψη Αδυνατίζουν οι μύες της πυέλου Ο τοκετός ενδέχεται να οδηγήσει σε χαλάρωση του γεννητικού συστήματος, αυξάνοντας την πιθανότητα εμφάνισης ακράτειας μετά τη γέννα. Η κατάσταση αυτή οφείλεται τόσο σε ανατομικό πρόβλημα του ουροποιητικού συστήματος όσο και σε μυϊκή ατροφία των μυών του πυελικού εδάφους. Για την αποφυγή αυτού του ενδεχόμενου, οι ειδικοί συνιστούν στις γυναίκες να κάνουν τακτικά ασκήσεις ενδυνάμωσης του πυελικού εδάφους (Kegel’s), τόσο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης όσο και μετά τον τοκετό. Αλλάζει το σώμα Οι περισσότερες γυναίκες με την κατάλληλη διατροφή και άσκηση καταφέρνουν να επανέλθουν στα κιλά που είχαν πριν την εγκυμοσύνη. Ωστόσο, ενδέχεται το σώμα να μην είναι ακριβώς το ίδιο - η λεκάνη μπορεί να είναι κάπως πιο ανοιχτή και ορισμένα ρούχα, π.χ. στενά παντελόνια, που φορούσαν πριν να μην κουμπώνουν πια στη μέση. Επίσης, το στήθος μπορεί να είναι κάπως πιο χαλαρό, ενώ η κοιλιά ενδέχεται να έχει χαλάρωση και σημάδια (ραγάδες). Δυσκολεύει το σεξ Σε περίπτωση που δεν έχει επουλωθεί πλήρως η περινεοτομή -η τομή που γίνεται μεταξύ του κόλπου και του πρωκτού για να διευκολυνθεί ο τοκετός-, η σεξουαλική επαφή μπορεί να είναι επώδυνη. Συνήθως απαιτούνται 4 εβδομάδες για την επούλωση της περινεοτομής, ωστόσο δεν αποκλείεται σε ορισμένες γυναίκες το διάστημα αυτό να είναι μεγαλύτερο. Επιπλέον, ενδέχεται -μέχρις ότου ο οργανισμός της γυναίκας επανέλθει στους φυσιολογικούς του ρυθμούς- να παρατηρηθεί ξηρότητα και μειωμένη ύγρανση του κόλπου, που κάνουν επώδυνη την ερωτική επαφή. Σε κάθε περίπτωση, χρειάζεται υπομονή μέχρις ότου το σώμα της νέας μητέρας να επανέλθει. Ενδεχομένως ορισμένα τζελ λίπανσης του κόλπου να φανούν χρήσιμα (σε περίπτωση κακής επούλωσης της περινεοτομής, συστήνεται πλαστική του κόλπου). Μεγαλώνει η κούραση Η νέα μητέρα δεν κοιμάται αρκετά. Τα ξενύχτια είναι στην ημερήσια διάταξη όταν το μωρό είναι μικρό, γεγονός που την κουράζει πολύ. Οι πρώτοι 3-6 μήνες -μέχρις ότου τόσο η μητέρα όσο και το μωρό, αλλά και ο νέος πατέρας, βρουν το ρυθμό τους- συνήθως είναι εξαντλητικοί. Ελλοχεύει η κατάθλιψη Η επιλόχειος κατάθλιψη, όπως ονομάζεται η κατάθλιψη που μπορεί να εμφανιστεί μετά τον τοκετό, εκτιμάται ότι παρουσιάζεται στο 10% των νέων μητέρων. Επίσης, σε ορισμένες περιπτώσεις, καταθλιπτικά συμπτώματα μπορεί να παρουσιαστούν και κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου της κύησης. Οι αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα της γυναίκας, οι ορμονικές μεταβολές, το στρες του τοκετού, οι αλλαγές στα ωράρια του ύπνου της μητέρας και, πάνω από όλα, η έλευση ενός νέου μέλους της οικογένειας, που ανατρέπει πλέον έμπρακτα όλο τον τρόπο λειτουργίας και τις προτεραιότητες του ζευγαριού, είναι μερικοί από τους λόγους που ενοχοποιούνται γι’ αυτό το φαινόμενο. Ευτυχώς, όμως, η επιλόχειος κατάθλιψη είναι παροδική και τα συμπτώματά της υποχωρούν εντός 6 μηνών. Καλύτερα οι δυο μας Η δημιουργία οικογένειας δεν αποτελεί πλέον προτεραιότητα για κάθε γυναίκα. Η σύγχρονη γυναίκα συχνά επιλέγει την καριέρα ή δεν θέλει να θυσιάσει την ελευθερία της για την ανατροφή των παιδιών. Στην περίπτωση αυτή, κάποιες έρευνες ισχυρίζονται ότι έχει άλλα οφέλη. Με «σώας τας φρένας» Σε αμερικανική έρευνα του 2006 φάνηκε ότι τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες με οικογένεια έχουν περισσότερα προβλήματα ψυχικής υγείας σε σύγκριση με τους άτεκνους. Ενδεχομένως το φαινόμενο αυτό να οφείλεται στην πίεση και τις ευθύνες που έχουν, αλλά και στο κατά πόσον το ζευγάρι αποφασίζει συνειδητά πότε και γιατί θέλει να αποκτήσει παιδιά. Επίσης, δεδομένα από αγγλική έρευνα δείχνουν ότι οι πολύτεκνες μητέρες, οι πολύ νεαρές μητέρες, καθώς και εκείνες που γεννούν το δεύτερο παιδί σε διάστημα μικρότερο των 18 μηνών από το πρώτο, έχουν πιο ευπαθή υγεία σε σύγκριση με τις υπόλοιπες. Καλύτερη σιλουέτα Εκτιμάται ότι οι γυναίκες που δεν έχουν παιδιά μπορεί να είναι κατά 1-2 κιλά ελαφρύτερες από εκείνες που έγιναν μητέρες. Σε κάθε περίπτωση, η διατήρηση του βάρους μιας γυναίκας -είτε έχει είτε δεν έχει παιδιά- εξαρτάται κυρίως από τη διατροφή της και το αν και πόσο ασκείται. Εγκυμοσύνη: Μια ματιά στο μέλλον της υγείας Η εγκυμοσύνη είναι μια σκληρή δοκιμασία για τον οργανισμό της γυναίκας. Πολλοί ειδικοί αναφέρουν ότι ο τρόπος με τον οποίο ανταποκρίνεται το σώμα της γυναίκας στην εγκυμοσύνη αποτελεί και μια ένδειξη της γενικότερης κατάστασης της υγείας της, αλλά και των προβλημάτων που ενδέχεται να αντιμετωπίσει μελλοντικά. Με άλλα λόγια, εάν υπάρχει η τάση για την εκδήλωση κάποιου προβλήματος υγείας μελλοντικά, τότε είναι πολύ πιθανό οι πρώτες ενδείξεις να φανούν κατά τη διάρκεια της κύησης (ειδικά όταν αυτή συμβαίνει σε κάπως προχωρημένη ηλικία). Μια γυναίκα λόγου χάρη που παρουσιάζει σακχαρώδη διαβήτη της κύησης, είναι πιθανό να αντιμετωπίσει πρόβλημα διαβήτη αργότερα, ενώ σε περίπτωση που παρουσιαστεί πρόβλημα αυξημένης πίεσης, αυτό αποτελεί και ένα σήμα κινδύνου για την εκδήλωση υπέρτασης μελλοντικά. Επίσης, η εγκυμοσύνη μπορεί να αποτελέσει το έναυσμα για την εμφάνιση (στη διάρκειά της ή/και μετά το τέλος της) κάποιας άλλης ασθένειας, όπως π.χ. η θυρεοειδίτιδα. ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΝ κ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΣΥΡΙΓΟ, παθολόγο-ογκολόγο, αναπληρωτή καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Yale, τον κ. ΑΧΙΛΛΕΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ, ρευματολόγο, διευθυντή του Κέντρου Οστεοπόρωσης του Μαιευτηρίου «ΛΗΤΩ», τον κ. ΑΝΔΡΕΑ ΜΠΑΖΑΙΟ, MSc, MRCOG, μαιευτήρα-γυναικολόγο, μέλος του Βασιλικού Κολεγίου της Μεγάλης Βρετανίας, και την κ. ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΜΑΡΑΓΚΟΥ, μαιευτήρα-γυναικολόγο. Πηγή:  vita.gr